Wiele osób uważa, że… … prędkość 80 km/h jest bezpieczna FAKTY: Nagłe zderzenie z określoną prędkością można porównać do upadku z pewnej wysokości. W przypadku zderzenia z prędkością 15 km/h uderzenie będzie porównywalne do upadku z krzesła. Zderzenie przy prędkości 50 km/h będzie miało taki sam efekt, jak upadek z 4 piętra. Zderzenie z prędkością 80 km/h można porównać do upadku z wysokości 10 piętra! Cały eksperyment zrzucenia różnych modeli Volvo z wysokości 30m: Wiele osób uważa, że… … kierowca jest w stanie zatrzymać się kiedy tylko zechce (czyli szybko)… FAKTY: Im większa prędkość, tym dłuższa droga zatrzymania, na którą składa się czas reakcji kierowcy, zadziałanie układu hamulcowego i droga hamowania czyli odległość którą pokonuje samochód od naciśnięcia hamulca do zatrzymania. Średnio czas reakcji kierowcy (= wciśnięcie pedału hamulca) przy nieoczekiwanym zdarzeniu wynosi 1-2 sekundy. Dystans potrzebny do wyhamowania samochodu jest znacznie większy niż powszechnie uważamy! Czy wiesz, że.. Jadąc z prędkością 50km/h potrzebujesz co najmniej 27m, aby zatrzymać auto (na suchej nawierzchni asfaltowej). Przy prędkości 60 km/h potrzebujesz co najmniej 36m, żeby się zatrzymać. W awaryjnej sytuacji wydłużenie drogi hamowania o kilka metrów to nierzadko różnica pomiędzy zarysowanym zderzakiem, a poważnym wypadkiem! Droga zatrzymania zależy od wielu czynników: prędkości typu i stanu technicznego pojazdu opon (jedyny kontakt pojazdu z otoczeniem) – stan zużycia bieżnika, dobranie opon do warunków, ciśnienie stanu nawierzchniczasu reakcji kierowcy (może zależeć od stanu zdrowia, wieku, doświadczenia, przyjmowanych leków, rozproszenia uwagi np. telefonem itp.) Wiele osób uważa, że… … 10km/h czy 20km/h nie robi żadnej różnicy… FAKT: Nie wszystko jest w pełni pod naszą kontrolą! Pojazd podlega nieugiętym prawom fizyki! Jeśli dwa pojazdy poruszają się z prędkością różną o zaledwie 10 km/h – jeden jedzie 50 km/h, a drugi 60 km/h) i jednocześnie zaczynają hamować, np. przed przejściem dla pieszych; to kiedy pierwszy samochód zatrzyma się ten drugi ciągle jedzie z prędkością 41 km/h! Taka prędkość może być śmiertelna dla pieszego. Dlatego w obszarze zabudowanym 10 km/h ma decydujące znaczenie! Wiele osób uważa, że… …jazda 60 km/h jest bezpieczna, a nawet przekroczenie prędkości o 20 km jest dopuszczalne w mieście… FAKTY: W terenie zabudowanym kierowca często dostrzega pieszego na drodze dopiero około 36 metrów przed autem. Przy prędkości 60 km/h reakcja kierowcy następuje po przejechaniu około 17 metrów, a droga hamowania będzie wynosić następne około 19 metrów (przy suchej asfaltowej nawierzchni!), co oznacza, że kierowca nie uniknie kolizji z pieszym. Jak widać na poniższym wykresie, im większa jest prędkość pojazdu, tym trudniej jest uniknąć wypadku. Jadąc z prędkością 75 km/h, reakcja kierowcy następuje po około 21 metrach (czas reakcji kierowcy wynosi około jednej sekundy – w tym czasie samochód przejedzie ok 21 m), a droga hamowania wynosi około 31 metrów. Samochód zatrzyma się więc po przejechaniu 52 metrów (!) co oznacza, że pieszy zostanie potrącony samochodem jadącym z prędkością 53 km/h. Wiele osób uważa, że… … większa prędkość nie jest niebezpieczna w mieście … FAKT: Prędkość w mieście ma ogromne znaczenie ze względu na zróżnicowanie użytkowników ruchu! Prawdopodobieństwo śmiertelnych obrażeń u potrąconego pieszego gwałtownie wzrasta nawet przy stosunkowo niewielkim wzroście prędkości. Na przykład pieszy potrącony przy prędkości: 40 km/h ma 70% szans na przeżycie, przy 60 km/h ma już tylko 25% szans na przeżycie. Prawdopodobieństwo obrażeń śmiertelnych a prędkość Wiele osób uważa, że… …jazda nocą jest łatwiejsza i fajniejsza, ponieważ na drogach jest stosunkowo pusto… FAKT: jazda z dużą prędkością wymaga szczególnej uwagi w nocy ponieważ światła oświetlają się tylko 30 metrów przed samochodem. Jadąc z prędkością powyżej 70 km/h nie możemy uniknąć kolizji z przeszkodą, która nagle pojawi się w oświetlonym miejscu. Wiele osób uważa, że… … nawet jadąc z dużą prędkością widzę wszystko, co dzieje się na drodze… FAKTY: Przy większej prędkości znacznie zawęża się nasze pole widzenia: jeśli przyjmiemy, że pole widzenia kierowcy jadącego z prędkością 40 km/h jest 100% to przy prędkości 130 km/h jest zmniejszone do 30%. Wiele osób uważa, że… …przy każdej prędkości jest bezpiecznie… FAKT: Wyższa prędkość = poważniejsze konsekwencje Zderzenie identycznych pojazdów z takim samym drewnianym słupem z prędkością 50 km/h z prędkością 90 km/h Oprócz widocznych konsekwencji w uszkodzeniach pojazdu musimy pamiętać także o ogromnych siłach działających na organizm człowieka – nasze narządy wewnętrze i układ kostny nie są odporne na takie przeciążania. Nawet jeśli wszystkie systemy bezpieczeństwa zadziałają prawidłowo to jesteśmy nadal narażeni na siły, które mogą spowodować obrażanie śmiertelne. Szczegółowymi badaniami w tym zakresie zajmuje się biomechanika obrażeń́ w zderzeniach pojazdów. Ograniczenia prędkości ratują życie! Wiele osób uważa, że… … prędkość jazdy nie ma nic wspólnego z infrastrukturą … FAKT: infrastruktura może wręcz naprowadzać kierowcą na właściwą prędkość przez tzw. drogi „samo-wyjaśniające” (self-explaining roads), które poprzez zastosowanie środków uspokojenia ruchu, np. wyniesione przejścia dla pieszych, przewężenia, separację ruchu, itp. umożliwiają jazdę tylko z ograniczoną prędkością. Takie rozwiązania zwiększają komfort poruszania się wszystkim użytkownikom dróg w miastach. Istnieją także drogi „wybaczające błędy” kierowcy poprzez minimalizację ryzykownych przeszkód w pasie drogowym. Wiele osób uważa, że… … musimy budować lepsze drogi, nie spowalniać ludzi… FAKT: Gdyby drogi ekspresowe i autostrady gwarantowały idealną mobilność to nie byłoby tam nigdy wypadków, a jednak niestety tak nie jest. Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego wymaga podejścia systemowego. Oznacza to, że należy spojrzeć szerzej na cały system dróg, a nie tylko na asfalt po którym jedziemy. Rozwiązanie problemu w jednej części systemu może znajdować się w zupełnie innym miejscu. Poszukując rozwiązań należy rozważyć działania inżynieryjne i/lub ograniczenie prędkości i/lub wzmożone działania edukacyjne w danym miejscu. Jednym z głównych zadań jest kształtowanie bezpiecznych dróg jak i bezpiecznego otoczenia drogi, które minimalizują siły uderzenia i skutki błędu kierowcy. Jednak nawet najlepsza infrastruktura nie uchroni nas od zgubnych konsekwencji zdarzenia, kiedy z powodu zbyt dużej prędkości już nie panujemy nad pojazdem, a siły są tak ogromne, że nie wytrzyma ich nasze ciało. Wiele osób uważa, że… … szybka mobilność staje się priorytetem w miastach … FAKTY: Wyższa prędkość nie gwarantuje szybszej mobilności (szybszego przejazdu z punktu A do B), szczególnie w terenie zabudowanym, z dużym zróżnicowaniem pojazdów i użytkowników dróg. Miasta są pełne przeszkód, świateł, itd. dlatego lepiej jest utrzymać stabilną i bezpieczną prędkość. Dodatkowo zmniejszymy przez to spalanie. Musimy szanować siebie nawzajem i mieszkańców danej dzielnicy. Pośpiech może kosztować czyjeś życie. Wiele osób uważa, że… … nowe samochody mają systemy bezpieczeństwa, co oznacza, że mogę jechać szybko i nadal być bezpieczny… Nie ma wątpliwości, że nowe technologie w samochodach najnowszej generacji pomagają chronić życie – ale pasywne rozwiązania bezpieczeństwa (np. poduszki powietrzne, pasy bezpieczeństwa, zagłówki, foteliki samochodowe, laminowane przednie szyby, itd.) działają tylko wtedy, gdy są odpowiednio używane! Również przeciętny wiek pojazdu w kraju ma znaczenie … a flota pojazdów w Polsce jest bardzo zróżnicowana pod tym względem. Nawet najlepsze technologie na razie nie potrafią powstrzymać innego samochodu od zderzenia z nami. W razie wypadku ochrona pojazdu może do pewnego stopnia ograniczyć konsekwencje, ale nadal jesteśmy narażeni na poważne obrażenia. Osoby niechronione karoserią samochodu – piesi i rowerzyści, są narażeni na znacznie poważniejsze konsekwencje. Wprawdzie były eksperymenty z poduszkami powietrznymi dla pieszych wmontowanymi w maskę auta jednak nawet tak nowoczesne rozwiązania działają tylko do pewnych prędkościach i nie zaczęły być powszechnie używane. Przestrzeganie ograniczeń prędkości jest szalenie ważne ponieważ ludzkie ciało jest bardzo delikatne. Aktualne narzędzia i wiedza dostępne w biomechanice wypadków drogowych (manekiny, modele, klasyfikacja obrażeń) nadal są jedynie próbą znalezienia odpowiedzi na procesy zachodzące z człowiekiem w trakcie zdarzenia. Jednakże sami możemy sobie wyobrazić (lub zrobić eksperyment), co dzieje się np. z wątróbką wieprzową zrzuconą z trzeciego piętra … wyobraźmy sobie, co stanie się, kiedy spadnie z 10 piętra … i wyobraźmy sobie, że podczas wypadku wszystkie narządy wewnętrzne człowieka także doświadczają tak ogromnych przeciążeń i sił uderzenia. Wynika to z fizyki i nic nie jest w stanie powstrzymać tego procesu przy dużych prędkościach. Wiele osób uważa, że… …problemem nie są szalejący kierowcy tylko za niskie limity prędkości… FAKTY: ograniczenia prędkości są wyznaczane zgodnie z kategorią i funkcjonalnością drogi, otoczeniem i stanem infrastruktury. Audyt ograniczeń prędkości powoduje większe zaufanie społeczne do wyznaczonych limitów. Wszyscy liderzy w bezpieczeństwie ruchu drogowego w Europie mają bardzo restrykcyjną penalizację za naruszenia limitów prędkości. Za to wypadki w tych krajach powodują mniej szkód, strat i dramatów. Ograniczenia prędkości są dla Ciebie, a nie przeciwko Tobie! Opracowanie: Barbara Król, Partnerstwo dla Bezpieczeństwa Drogowego, maj 2021